Ο συλλογικός αναστοχασμός ως μέσο επικοινωνίας και βελτίωσης της αποτελεσματικότητας του οργανισμού

Ξεκίνησε σήμερα Τρίτη 9-1-2024 και θα ολοκληρωθεί την επόμενη Τρίτη 16-1-2024 ο Συλλογικός Αναστοχασμός των Διοικητικών Στελεχών της Διεύθυνσης Α/θμιας Εκπαίδευσης των Χανίων με σκοπό την εδραίωση της κουλτούρας διαλόγου στον Οργανισμό. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία που στηρίζεται ομόθυμα στη βάση της ουσιαστικής συζήτησης, της ενεργητικής ακρόασης και της εμπρόθετης δράσης  όλων των εμπλεκόμενων με απώτερο στόχο την ουσιαστική συνεργασία μεταξύ των μερών (τμημάτων) και των μελών της Διεύθυνσης, καθώς και την παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών προς τους εξυπηρετούμενους (εκπαιδευτικούς, γονείς, πολίτες).

Ως αναστοχασμό ορίζουμε «την ενεργή, επίμονη και συστηματική εξέταση κάθε πεποίθησης ή υποτιθέμενου τύπου γνώσης στο φως των βάσεων που την υποστηρίζουν, καθώς και τα περαιτέρω συμπεράσματα στα οποία αυτή κατατείνει» (Dewey , 1933).

Η αναστοχαστική σκέψη εκκινεί από μια κατάσταση αμφιβολίας, δισταγμού ή αμηχανίας και κινείται μέσω της δράσης στην αναζήτηση υλικού, το οποίο θα επιλύσει και θα διαλευκάνει την αμφιβολία. Το υλικό αυτό προέρχεται από προηγούμενες εμπειρίες ή από πηγές σχετικών γνώσεων, οι οποίες δεν οδηγούν αναγκαστικά σε αναστοχαστική σκέψη. Για να προκύψει ο αναστοχασμός, βασική προϋπόθεση αποτελεί η διατήρηση και η παράταση αυτής της κατάστασης αμφιβολίας.

Ο συλλογικός αναστοχασμός αναφέρεται στην ποιότητα των σχέσεων των ανθρώπων, οι οποίοι εργάζονται μαζί. Η λέξη - κλειδί είναι «μαζί», με την έννοια της ‘δέσμευσης’ σε μια αμοιβαία ‘οικοδόμηση νοήματος’. Ο συλλογικός αναστοχασμός παρέχει τη δυνατότητα της δημιουργίας μιας κοινής γλώσσας για την κατανόηση νέων νοημάτων βασισμένων στην εμπειρία. Εμπεριέχει το πλεονέκτημα της προώθησης της επικοινωνίας και ακόμα περισσότερο, το πλεονέκτημα της συνειδητής ανοικτότητας στο «διαφορετικό» και στο «άλλο» (Τερεζάκη, Καλογρίδη, Δακοπούλου, 2012).

Ο θαυμαστός τρόπος με τον οποίο οι εκπαιδευτικοί δημιουργούν μια νέα γλώσσα με την οποία μιλούν για την εκπαίδευση, έχει δειχθεί εξαιρετικά στη δουλειά του Freire, σύμφωνα με τον οποίο, η πραγματική και ουσιαστική συζήτηση, η ενεργή ακρόαση και η εμπρόθετη δράση αποτελούν τελικά εκφράσεις δύναμης (1933, 1977α).

Σε αυτό το πλαίσιο, ο συλλογικός αναστοχασμός αποτελεί παράδειγμα εμπειρικής μάθησης που οραματίζεται την ελευθερία, τη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη ως κοινωνικές δυνατότητες και προσωπικές και κοινωνικές δράσεις (De Lawter,  Sosin, 2000).

Ενδεικτικές Αναφορές

• De Lawter K. and Sosin A. (2000). “A Self-study in Teacher Education: Collective Reflection as Negotiated Meaning”, Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, New Orleans, LA, April 25, 2000
• Dewey J. (1933). How we think: A Restatement of Reflective Teaching to the Educative Progress. Chicago: Henry Regnery
• Freire P. (1977 β). Πολιτιστική Δράση για την κατάκτηση της Ελευθερίας. Αθήνα: Καστανιώτης
• Freire P. (1977α). Η Αγωγή του Καταπιεζόμενου. Αθήνα: Ράππας
• Δακοπούλου, Α., Καλογρίδη, Σ., Τερεζάκη, Χ. (2012). Ο Αναστοχασμός στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών, στο: Εκπαίδευση Ενηλίκων και Πολιτισμός στην Κοινότητα, τ.8, ΕΔΕΕΚ, Χανιά https://cretaadultedu.gr/o-anastochasmos-stin-epimorfosi-ton-ek/